შაჰნაზირის დავითის წარწერა II

№ ECG359 📅 1245-1247 AD 📍 შაჰნაზარის ზემო ეკლესია, სომხეთი 🔨 ქვა 📦 ბალავარი 🌐 ka

შინაარსი / Summary

მოსახსენებელი

ძირითადი ინფორმაცია / Basic Information

იდენტიფიკატორი ID: ECG359

ენა Language: Georgian (ka)

რედაქტორი Editor: ვალერი სილოგავა

გამომცემელი Authority: ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი, ლინგვისტურ კვლევათა ინსტიტუტი

კოლექცია Collection: შაჰნაზარი

დათარიღება / Dating

დათარიღება Dating: 1245-1247 AD

დათარიღების საფუძველი Dating Evidence: lettering

ფიზიკური აღწერა / Physical Description

მასალა Material: ქვა

ობიექტის ტიპი Object Type: ბალავარი

განლაგება და პალეოგრაფია / Layout and Paleography

დამწერლობა Script: ასომთავრული

შესრულება Execution: ამოღარული

ამოღარული ასომთავრული წარწერა

წარმოშობა და მდებარეობა / Origin and Provenance

აღმოჩენილია Find Location: შაჰნაზარის ზემო ეკლესია, სომხეთი

თანამედროვე მდებარეობა Current Location: შაჰნაზარის ზემო ეკლესია, სომხეთი

აღმოჩენის გარემოებები / Discovery Circumstances: წარწერა ამოკვეთილია სოფელ შაჰნაზარის ზემო ეკლესიის ეზოში ბალავრის ქვაზე, რომელიც ამჟამად ვარდაპედ ვარდანიანის საფლავზე დევს. ლეონ მელიქსეთ-ბეგის ცნობით, წარწერა გადმოტანილია სოფელ ირღანჩაიდან

გამოცემის ინფორმაცია / Publication Information

ლიცენზია License: დოკუმენტი ვრცელდება Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 3.0 ლიცენზიით.

რევიზიების ისტორია Revision History:

2019-12-17 (Eka Kvirkvelia): ტექსტის სრული კოდირება, მეტამონაცემების სრული კოდირება, ბმულებით დაკავშირება ავტორიტეტულ წყაროსთან

ბიბლიოგრაფია Bibliography

კრიტიკული გამოცემა Interpretive Edition

ს(ა)ხ(ელითა)

ღ(მრთისაჲ)თა

და მე -

ოხები -

5თა წ(მი)დ(ი)ს(ა)

ღ(მრ)თ(ი)სმშ(ო)ბ

წ(მიდი)სა

იოვა -

ნე ნ(ა)თ(ლის)მ -

ცემ(ე)ლისა(ჲ)თა

5დ(აიდვ)ა ესე

წ(მიდ)ა ბ ალა -

ვარი

ჟ(ამ)თა

ო(ჳ)კ(ა)ნ

რო(ჳ)სო(ჳ)დ -

5ა(ნ) დე -

დოფ -

ლის(ა)თო(ჳ)ი -

ს

და -

ვი -

თ მე -

ფობა -

5სა შე -

აწიე -

ნ ღ(მერთმა)ნ

დიპლომატიური გამოცემა Diplomatic Edition

ႱႾ

ႶႧႠ

ႣႠ ႫႤ

ႭႾႤႡႨ

5ႧႠ ႼႣႱ

ႶႧႱႫႸႡ

ႼႱႠ

ႨႭႥႠ

ႬႤ ႬႧႫ

ႺႤႫႪႨႱႠႧႠ

5ႣႠ ႤႱႤ

ႼႠ Ⴁ ႠႪႠ

ႥႠႰႨ

ႯႧႠ

ႭႩႬ

ႰႭႱႭႣ

5Ⴀ ႣႤ

ႣႭႴ

ႪႨႱႧႭႨ

Ⴑ

ႣႠ

ႥႨ

Ⴇ ႫႤ

ႴႭႡႠ

5ႱႠ ႸႤ

ႠႼႨႤ

Ⴌ ႶႬ

{'ka': 'სახელითა ღმრთისაჲთა, წმიდა ღვთისმშობლისა და იოანე ნათლისმცემლის მეოხებით დაიდვა ეს წმიდა ბალავარი ჟამთა უკან რუსუდან დედოფლისათვის, დავითის მეფობას\n შეეწიე, უფალო.'}

{'default': 'წარწერა 1964 წელს შეისწავლა და გამოსცა ლეონ მელიქსეთ-ბეგმა.\n 1977 წელს გამოაქვეყნა პარუირ მურადიანმა, ხოლო 1980 წელს მისეული შესწორებებით - ვალერი სილოგავამ.\n ბალავრის ქვაზე ამოკვეთილი ტექსტი ლეონ მელიქსედ-ბეგმა ორ სხვადასხვა დამოუკიდებელ წარწერად მიიჩნია. ასევე, ორ წარწერად მიიჩნია იგი პარუირ მურადიანმა\n და თავის წიგნში სხვადასხვა ნომრით შეიტანა. ამის საფუძველს მკვლევრებს ის აძლევდა,\n რომ წარწერის მეორე ნაწილი წინმიმავალი ტექსტის მარცხნივ არის ამოკვეთილი. თუმცა, ვალერი სილოგავას აზრით, ეს გამოწვეული უნდა ყოფილიყო წარწერის შემსრულებლის მიზნით,\n ტექსტის ძირითადი, უმთავრესი ნაწილი მოეთავსებინა ბალავრის ქვის ცენტრში, ხოლო მისი გაგრძელება კი ამოეკვეთა ფილის თავისუფალ მარცხენა მხარეს. მსგავსი შემთხვევები ქართულ\n ეპიგრაფიკაში სხვაგანაც დასტურდება. პარუირ მურადიანი ვარაუდობს, რომ წარწერა შესრულებული უნდა იყოს რუსუდან დედოფლის სიცოცხლეში, 1237-1245 წლებში, და მისი\n ავტორი უნდა ეკუთვნოდეს იმ წრეებს, რომლებიც რუსუდანისა და მისი შვილის, დავითის, მეფობის კანონიერებას უჭერდნენ მხარს. ამ აზრის გასაბათილებლად ვალერი სილოგავა წერს, რომ\n რუსუდანის მეფობის კანონიერებაში არც არავის შეჰპარვია ეჭვი არასდროს, ხოლო რაც შეეხება დავითს, იგი ჯერ კიდევ 1230 წელს, რუსუდანის გარდაცვალებამდე 15 წლით ადრე,\n აკურთხეს რუსუდანის თანამოსაყდრედ. რაც შეეხება წარწერის დათარიღებას, ვალერი სილოგავას მიაჩნია, რომ იგი შესრულებულია რუსუდან დედოფლის გარდაცვალების („ჟამთა უკან“),\n 1245 წლის შემდგომ, იმ დროს, როდესაც მის ძეს, დავითს „მეფობის შეწევნა“ სჭირდება. როდის შეიძლებოდა ყოფილიყო ეს? ვალერი სილოგავას აზრით, 1245-47 წლებში, რუსუდანის\n გარდაცვალებასა და დავითის, როგორც მეფედ დამტკიცებულის, ურდოდან საქართველოში დაბრუნებას შორის (ურდოში დავითი 1242/43-1247 წლებში იმყოფებოდა).'}

<div type="edition" xml:lang="ka" ana="mtavruli" xml:space="preserve">
    <ab>
        <lb n="1"/><w lemma="ქრისტე"><expan><abbr>ქ</abbr><ex>რისტ</ex><abbr>ე</abbr></expan></w>
        <w lemma="განსუენება"><expan><abbr>გა</abbr><ex>ნ</ex><abbr>ო</abbr><ex>ჳ</ex><abbr>ს</abbr><ex>უ</ex><abbr>ენე</abbr></expan></w>
        <w lemma="სულ">სოჳ<lb n="2" break="no"/>ლსა</w>
        <name nymRef="ვაჩა">ვაჩაჲს<lb n="3" break="no"/>ასა</name>
        <name nymRef="გურა"><expan><abbr>გო</abbr><ex>ჳ</ex><abbr>რაჲ<lb n="4" break="no"/>სასა</abbr></expan></name>
        <name nymRef="მირა"><expan><abbr>მ</abbr><ex>ი</ex><abbr>რა</abbr><ex>ჲ</ex><abbr>ს</abbr><ex>ა</ex><abbr>ს</abbr><ex>ა</ex></expan></name>
    </ab>
</div>