ქობაირის მონასტრის ხუაშას ეპიტაფია-ლექსი
შინაარსი / Summary
ეპიტაფია
კრიტიკული გამოცემა Interpretive Edition
გ(ა)მოვ(ე)დით სოფლის(ა)გ(ა)ნ ცოჳდქმნ(ი)ნი და გამ(ო)მკრთ(ა)ლნი
გულსა ც(ე)ცხლი მ(ო)მდებია
ამ(ო)მდიან პირით ალნი
5დიდთა ჩ(ე)მთა შოჳებათ(ა)გ(ა)ნ დამ -
რჩეს ჩოჴის ნაფერთ(ა)ლნი
და კ(უ)რთხ(ეუ)ლ ხ(ა)რ ქ(რისტ)ე ღ(მერ)თო შ(ე)ნ და შ(ე)ნ
დიპლომატიური გამოცემა Diplomatic Edition
ႢႫႭႥႣႨႧ ႱႭႴႪႨႱႢႬ ႺႭჃႣႵႫႬႬႨ ႣႠ ႢႠႫႫႩႰႧႪႬႨ
ႢႳႪႱႠ ႺႺႾႪႨ ႫႫႣႤႡႨႠ
ႠႫႫႣႨႠႬ ႮႨႰႨႧ ႠႪႬႨ
5ႣႨႣႧႠ ႹႫႧႠ ႸႭჃႤႡႠႧႢႬ ႣႠႫ
ႰႹႤႱ ႹႭჄႨႱ ႬႠႴႤႰႧႪႬႨ
ႣႠ ႩႰႧႾႪ ႾႰ ႵႤ ႶႧႭ ႸႬ ႣႠ ႸႬ
ႬႨ ႱႠႫႠႰႧႠႪႬႨ ႠႬႸႱ ႣႠ ႾჃႠႸႱႠ ႸႬ ႶႬ
{'ka': '„გამოვედით სოფლისაგან ცუდ-ქმნილნი და გამომკრთალნი გულსა ცეცხლი მომდებია, ამომდიან პირით ალნი დიდთა ჩემთა შუებათაგან დამრჩეს ჩოხის ნაფერთალნი და კურთხეულ ხარ, ქრისტე ღმერთო, შენ და შენნი სამართალნი.“ შანშესა და ხუაშას სულებს შეუნდოს ღმერთმა.'}
{'default': 'ხუაშას ეპიტაფია-ლექსი არის თექვსმეტმარცვლოვანი შაირით დაწერილი. ვალერი სილოგავას აზრით, საყურადღებოა, რომ ლექსში სტროფის ბოლო სტრიქონი ე.წ. „ზედმეტი და“-თი იწყება\n და ამით „ვეფხისტყაოსნის“ ხელნაწერებში არსებულ ტრადიციას მხარს უჭერს XIII საუკუნის II ნახევრის ეს წერილობითი ძეგლი. პარუირ მურადიანს\n შეუნიშნავს, რომ ეპიტაფია ლექსს წარმოადგენდა, მაგრამ მის მიერ ტექსტში ქარაგმების არასწორად გახსნის შედეგად თექვსმეტმარცვლიანი შაირის რითმა დარღვეულია.\n უნდა აღინიშნოს ისიც, რომ ეპიტაფიის ის ნაწილი, რომელიც ლექსს წარმოადგენს, 1978 წელს გამოქვეყნდა ქართველი პოეტების ლექსების კრებულში\n „ვით მარგალიტი ობოლი“ (შემდგენლები: ტარიელ ჭანტურია, ემზარ კვიტაიშვილი, ქუთაისი, 1978, 12).\n ხუაშას ეპიტაფია-ლექსში მოხსენიებულნი არიან მხარგრძელთა ფეოდალური სახლის ორი წევრის - შანშეს და ხუაშას სახელები. ვალერი სილოგავას მიხედვით, ქობერის მონასტერთან\n კავშირი ჰქონდა 1261 წელს გარდაცვლილი შანშე მანდატურთუხუცესის - საქართველოს სამეფოს ერთ-ერთი დიდმოხელის ცოლს, რომელმაც ეს მონასტერი შეიძინა სომხებისაგან (ამას გადმოგვცემს\n სომეხი ისტორიკოსი კირაკოს განძაკეცი). მისივე ცნობით, 1261 წელს ოძუნში გარდაცვლილი შაჰანშე ქობერის მონასტერში დაკრძალეს. გამოთქმულია ვარაუდი,\n რომ შანშეს ცოლი და, შესაძლებელია, თვით შანშეც უნდა იყვნენ გამოსახულები ქობერის მონასტრის მთავარი ტაძრისათვის მიშენებული სამლოცველოს XIII ს-ის მხატვრობაში.\n სახელი „ხუაშა“ მხარგრძელთა დიდ ფეოდალურ სახლში ოთხჯერ დასტურდება - ერთხელ რძალ-დედამთილისა და ბებია-შვილიშვილის სახელებად. აქედან, ქრონოლოგიურად\n პირველ ხუაშას, რომელიც XIII ს-ის დასაწყისში მოღვაწეობდა და უკანასკნელ ხუაშას, რომელიც XIII ს-ის II ნახევარში მოღვაწეობდა, მეუღლეთა სახელი იყო ივანე. ვალერი სილოგავას\n აზრით, ეს გახდა მიზეზი იმისა, რომ კოშის წარწერა-საბუთის ივანე და ხუაშა - XIII ს.-ის II ნახევრის მოღვაწეები, შეცდომით მიჩნეული იყო XIII ს-ის დასაწყისის მოღვაწეებად -\n ივანე ათაბაგად და მის მეუღლე ხუაშად.'}
<div type="edition" xml:lang="ka" ana="mtavruli" xml:space="preserve">
<ab>
<lb n="1"/><w lemma="ქრისტე"><expan><abbr>ქ</abbr><ex>რისტ</ex><abbr>ე</abbr></expan></w>
<w lemma="განსუენება"><expan><abbr>გა</abbr><ex>ნ</ex><abbr>ო</abbr><ex>ჳ</ex><abbr>ს</abbr><ex>უ</ex><abbr>ენე</abbr></expan></w>
<w lemma="სულ">სოჳ<lb n="2" break="no"/>ლსა</w>
<name nymRef="ვაჩა">ვაჩაჲს<lb n="3" break="no"/>ასა</name>
<name nymRef="გურა"><expan><abbr>გო</abbr><ex>ჳ</ex><abbr>რაჲ<lb n="4" break="no"/>სასა</abbr></expan></name>
<name nymRef="მირა"><expan><abbr>მ</abbr><ex>ი</ex><abbr>რა</abbr><ex>ჲ</ex><abbr>ს</abbr><ex>ა</ex><abbr>ს</abbr><ex>ა</ex></expan></name>
</ab>
</div>