ხეოთის ვაჩაჲს, გურაჲს და მირაჲს წარწერა

№ ECG107 📅 X AD 📍 სოფელ ხეოთის ნამონასტრალი 🔨 ნაცრისფერი ქვა 📦 ფილა 🌐 ka

შინაარსი / Summary

მოსახსენებელი

ძირითადი ინფორმაცია / Basic Information

იდენტიფიკატორი ID: ECG107

ენა Language: Georgian (ka)

რედაქტორი Editor: ვალერი სილოგავა

გამომცემელი Authority: ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი, ლინგვისტურ კვლევათა ინსტიტუტი

კოლექცია Collection: ხეოთი

დათარიღება / Dating

დათარიღება Dating: X AD

დათარიღების საფუძველი Dating Evidence: lettering architectural context

სიზუსტე Precision: medium

ფიზიკური აღწერა / Physical Description

მასალა Material: ნაცრისფერი ქვა

ობიექტის ტიპი Object Type: ფილა

ზომები Dimensions: H: 52cm × W: 87cm × D: 20cm

განლაგება და პალეოგრაფია / Layout and Paleography

სტრიქონების რაოდენობა Written Lines: 4

დამწერლობა Script: ნუსხურნარევი ასომთავრული

შესრულება Execution: ამოღარული

ასოების სიმაღლე Letter Height: 3-7-8 cm

ამოღარული ნუსხურნარევი ასომთავრული წარწერა, მკაფიო და ღრმა კვეთით, მოზრდილი ასოებით. მასში შერეულია ნუსხური ასოები: ო, ლ, უ 3-7-8

წარმოშობა და მდებარეობა / Origin and Provenance

აღმოჩენილია Find Location: სოფელ ხეოთის ნამონასტრალი

თანამედროვე მდებარეობა Current Location: სოფელ ხეოთის ნამონასტრალი

აღმოჩენის გარემოებები / Discovery Circumstances: 1995-1996 წლებში არქეოლოგიური გათხრებისა და საკონსერვაციო სამუშაოების ჩატარების შედეგად აღმოჩნდა წარწერები ეკლესიის ნანგრევების შერჩენილი კედლების სხვადასხვა ქვაზე (9 მათგანი). ოთხი წარწერა სამრეკლოზე მანამდეც იყო ცნობილი, ორი გარეთ და ორიც მის შიგნით, ეკლესიის საკურთხეველში. როგორც ჩანს, XIV-XV საუკუნეებში სამრეკლოს აშენების დროს წარწერიანი ქვები მეორედ გამოიყენეს და თვალსაჩინო ადგილას ჩასვეს - ეკლესიის საკურთხეველში, ერთადერთი სარკმლის ორივე მხარეს, ზედ ტრაპეზის ქვის გასწვრივ. 1997 წლის მონაცემებით ვაჩაჲს, გურაჲს და მირაჲს წარწერის ფილა დევს სამრეკლოს დასავლეთ შესასვლელის მარცხნივ, იმპოსტზე, პირით სამხრეთისაკენ.

გამოცემის ინფორმაცია / Publication Information

ლიცენზია License: დოკუმენტი ვრცელდება Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 3.0 ლიცენზიით.

რევიზიების ისტორია Revision History:

2019-10-29 (Eka Kvirkvelia): ტექსტის სრული კოდირება, მეტამონაცემების სრული კოდირება, ბმულებით დაკავშირება ავტორიტეტულ წყაროსთან

ბიბლიოგრაფია Bibliography

კრიტიკული გამოცემა Interpretive Edition

ქ(რისტ)ე გა(ნ)ო(ჳ)ს(უ)ენე სოჳ -

ლსა ვაჩაჲს -

ასა გო(ჳ)რაჲ -

სასა მ(ი)რა(ჲ)ს(ა)ს(ა)

დიპლომატიური გამოცემა Diplomatic Edition

ႵႤ ႢႠႭႱႤႬႤ ႱႭჃ

ႪႱႠ ႥႠႹႠჂႱ

ႠႱႠ ႢႭႰႠჂ

ႱႠႱႠ ႫႰႠႱႱ

ხეოთის ვაჩაჲს, გურაჲს და მირაჲს წარწერა

{'ka': 'ქრისტე, განუსვენე ვაჩაჲს, გურაჲსა და მირაჲს სულებს.'}

{'default': 'სოფელი ხეოთი ისტორიულ სამცხეში, ახალციხიდან სამხრეთ-დასავლეთით 25 კმ-ზე, მდ. ურავლისწყლის ერთ-ერთი\n შენაკადის ბუზიყლაპიას ნაპირზე მდებარეობს. აქ არის ძველი, X საუკუნის ეკლესიის ნანგრევები და XIV-XV სს. სამრეკლო.\n სამრეკლო წარმოადგენს ორსართულიან ნაგებობას. მისი პირველი სართული კუბის ფორმისაა, ხოლო მეორე - თერთმეტმალიანი ღია თაღებით\n შედგენილი ფანჩატურია. პირველი სართული ეკლესიაა. ეკლესიის ქვემოთ, ზედ დასავლეთს კართან, შიდა მხარეს,\n კიდევ არის ქვემოთ ჩასასვლელი, სადაც კრიპტაა - მიცვალებულთა სამარხი.\n წარწერაში ქარაგმის ნიშანად გამოყენებულია განივი, სწორი ხაზი. ვალერი სილოგავას აზრით, ბოლო სახელი შესაძლებელია, ასევე,\n წავიკითხოთ, როგორც „მირიანისასა“. რაც შეეხება დათარიღებას, გამომცემელს მიაჩნია, რომ ვინაიდან წარწერაში\n ასომთავრულ ანბანში შერეულია ნუსხური ასოები, რასაც ეპიგრაფიკაში ადგილი IX საუკუნიდან აქვს, შესაძლებელია ხეოთის წარწერები და ეკლესიაც IX საუკუნით დათარიღდეს.'}

<div type="edition" xml:lang="ka" ana="mtavruli" xml:space="preserve">
    <ab>
        <lb n="1"/><w lemma="ქრისტე"><expan><abbr>ქ</abbr><ex>რისტ</ex><abbr>ე</abbr></expan></w>
        <w lemma="განსუენება"><expan><abbr>გა</abbr><ex>ნ</ex><abbr>ო</abbr><ex>ჳ</ex><abbr>ს</abbr><ex>უ</ex><abbr>ენე</abbr></expan></w>
        <w lemma="სულ">სოჳ<lb n="2" break="no"/>ლსა</w>
        <name nymRef="ვაჩა">ვაჩაჲს<lb n="3" break="no"/>ასა</name>
        <name nymRef="გურა"><expan><abbr>გო</abbr><ex>ჳ</ex><abbr>რაჲ<lb n="4" break="no"/>სასა</abbr></expan></name>
        <name nymRef="მირა"><expan><abbr>მ</abbr><ex>ი</ex><abbr>რა</abbr><ex>ჲ</ex><abbr>ს</abbr><ex>ა</ex><abbr>ს</abbr><ex>ა</ex></expan></name>
    </ab>
</div>