ბოლნისის სიონის 494 წ. საამშენებლო წარწერა დავით ეპისკოპოსისა
Bolnisi Sioni Cathedral 494 year, building inscription of Bishop David

№ ECG052 📅 494 AD 🔨 მწვანე ქვა / Local stone 📦 კარის ბალავარი / Door base 🌐 ka

შინაარსი / Summary

საამშენებლო Building

ძირითადი ინფორმაცია / Basic Information

იდენტიფიკატორი ID: ECG052
ენა Language: Georgian (ka)
რედაქტორი Editor: ნოდარ შოშიაშვილი
გამომცემელი Authority: ილიას სახელმწიფო უნივერსიტეტი, ლინგვისტურ კვლევათა ინსტიტუტი
კოლექცია Collection: ბოლნისი

დათარიღება / Dating

დათარიღება Dating: 494 AD
პერიოდი Period: 0479 - 0494 CE
დათარიღების საფუძველი Dating Evidence: lettering
სიზუსტე Precision: high

ფიზიკური აღწერა / Physical Description

მასალა Material: მწვანე ქვა / Local stone
ობიექტის ტიპი Object Type: კარის ბალავარი / Door base
ზომები Dimensions: H: 47cm × W: 156cm

განლაგება და პალეოგრაფია / Layout and Paleography

სტრიქონების რაოდენობა Written Lines: 4
დამწერლობა Script: ასომთავრული
შესრულება Execution: რელიეფური
ასოების სიმაღლე Letter Height: 4-4,5 cm
რელიეფური ასომთავრული წარწერა Embossed Asomtavruli inscription 4-4,5

წარმოშობა და მდებარეობა / Origin and Provenance

აღმოჩენილია Find Location: ბოლნისის სიონი Bolnisi Sioni
თანამედროვე მდებარეობა Current Location: საქართველოს ეროვნული მუზეუმი National Museum of Georgia 146
აღმოჩენის გარემოებები / Discovery Circumstances: ბოლნისის ტაძარი მდებარეობს ისტორიულ ქვემო ქართლში, 9 კმ. მანძილზე ქ. ბოლნისიდან სამხრეთით, 1 კმ. მანძილზე სოფ. ბონის-ხაჩინიდან. წარწერა 1937 წელს აღმოაჩინა კულტურულ ძეგლთა დაცვის კომიტეტის მიერ მოწყობილმა არქეოლოგიურმა ექსპედიციამ, რომელსაც ლევან მუსხელიშვილი ხელმძღვანელობდა. წარწერას მიაკვლიეს ბოლნისის სიონის ჩრდილო ფასადის აღმოსავლეთით მდებარე კარის ბალავარზე. Bolnisi Sioni Cathedral is located in Kvemo Kartli, 9 km away from city Bolnisi to the south, 1 km distance from the village Bonis-Khachini. The inscription was discovered during the archaeological expedition held by the Cultural Heritage Preservation Committee supervised by Levan Muskhelishvili in 1937. The inscription was located on the foundation of the east door of the north facade.

გამოცემის ინფორმაცია / Publication Information

ლიცენზია License: დოკუმენტი ვრცელდება Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike 3.0 ლიცენზიით.
რევიზიების ისტორია Revision History:
2019-10-29 (Eka Kvirkvelia): ტექსტის სრული კოდირება, მეტამონაცემების სრული კოდირება, ბმულებით დაკავშირება ავტორიტეტულ წყაროსთან

ბიბლიოგრაფია Bibliography

კრიტიკული გამოცემა Interpretive Edition

შეწევნითა წმიდისა სამების აჲთა ო ც წლისა პერო ზ მ ეფ ი სა ზე
ვიწყე შენებაჲ ამის ეკ ლესიაჲსაჲ და ათხუთმეტ წლის ა შ(ემდგომა)დ
განვასრულე ვინ აქა შინა თაჳყანისხცეს ღ(მერთმა)ნ შეიწ ყალენ და ვინ ა მის
მ(ა)შ(ენე)ბ(ე)ლსა დ(ავი)თ ეპისკოპო სსა ხულოცოს იგიცა ღ(მერთმა)ნ შეიწყა ლენ ი(ყავნ) ი(ყავნ)

დიპლომატიური გამოცემა Diplomatic Edition

ႸႤႼႤႥႬႨႧႠ ႼႫႨႣႨႱႠ ႱႠႫႤႡႨႱ ႠჂႧႠ Ⴍ Ⴚ ႼႪႨႱႠ ႮႤႰႭ Ⴆ Ⴋ ႤႴ Ⴈ ႱႠ ႦႤ
ႥႨႼႷႤ ႸႤႬႤႡႠჂ ႠႫႨႱ ႤႩ ႪႤႱႨႠჂႱႠჂ ႣႠ ႠႧႾႳႧႫႤႲ ႼႪႨႱ Ⴀ ႸႣ
ႢႠႬႥႠႱႰႳႪႤ ႥႨႬ ႠႵႠ ႸႨႬႠ ႧႠჃႷႠႬႨႱႾႺႤႱ ႶႬ ႸႤႨႼ ႷႠႪႤႬ ႣႠ ႥႨႬ Ⴀ ႫႨႱ
ႫႸႡႪႱႠ ႣႧ ႤႮႨႱႩႭႮႭ ႱႱႠ ႾႳႪႭႺႭႱ ႨႢႨႺႠ ႶႬ ႸႤႨႼႷႠ ႪႤႬ Ⴈ Ⴈ
ბოლნისის სიონის 494 წ. საამშენებლო წარწერა დავით ეპისკოპოსისა
ბოლნისის სიონის 494 წ. საამშენებლო წარწერა დავით ეპისკოპოსისა
{'ka': 'წმინდა სამების შეწევნით, პეროზ მეფის გამეფებიდან მეოცე წელს დავიწყე ამ ეკლესიის შენება და თხუთმეტი წლის შემდგომ დავასრულე.\n ვინც აქ თაყვანისცეს, იგი შეიწყალოს ღმერთმა და ვინც ამ ეკლესიის მაშენებლის, დავით ეპისკოპოსისთვის, ილოცოს, ისიც შეიწყალოს ღმერთმა, ამინ, ამინ.'}
{'default': 'ნოდარ შოშიაშვილის ქართული წარწერების კორპუსის მიხედვით #2. წარწერას განკვეთილობის ნიშნები არ ახლავს. სიტყვები ერთმანეთისაგან არ არის დაცილებული.\n ქარაგმის ნიშნად გამოყენებულია საშუალო ზომის სწორი, განივი ხაზი (გვხვდება ორჯერ: მე-3 და მე-4 სტრიქონებში სიტყვაზე ღ~ნ - ღ(მერთმა)ნ.\n წარწერა პალეოგრაფიული თვალსაზრისით ფრიად არქაულია: თავშეკრულია Ⴁ, Ⴗ და Ⴣ გრაფემები.\n შ ერთ შემთხვევაშია თავშეკრული (შეიწყალენ - მე-3 სტრიქონში).\n ენობრივი თვალსაზრისით საინტერესოა ხანმეტი ზმნური ფორმები: თაჳყანისხცეს და ხულოცოს.\n წარწერის დათარიღება სხვა მკვლევრებთან: 1) V საუკუნის II ნახევარი - ლევან მუსხელიშვილი;\n 2) 502/3 წლები - პავლე ინგოროყვა, აკაკი შანიძე (მეორე წაკითხვა);\n 3) 493/494 წლები - გიორგი ჩუბინაშვილი, ილია აბულაძე, ა. ბაქრაძე, შოთა ძიძიგური, აკაკი შანიძე (პირველი წაკითხვა);\n 4) 493 წელი - შალვა ამირანაშვილი, კორნელი კეკელიძე;\n 5) 477 წელი - შალვა ამირანაშვილი (პირველი წაკითხვა);\n 6) 492 წელი - ალექსანდრე გამყრელძე.'}
<div type="edition" xml:lang="ka" ana="mtavruli" xml:space="preserve">
    <ab>
        <lb n="1"/><w lemma="ქრისტე"><expan><abbr>ქ</abbr><ex>რისტ</ex><abbr>ე</abbr></expan></w>
        <w lemma="განსუენება"><expan><abbr>გა</abbr><ex>ნ</ex><abbr>ო</abbr><ex>ჳ</ex><abbr>ს</abbr><ex>უ</ex><abbr>ენე</abbr></expan></w>
        <w lemma="სულ">სოჳ<lb n="2" break="no"/>ლსა</w>
        <name nymRef="ვაჩა">ვაჩაჲს<lb n="3" break="no"/>ასა</name>
        <name nymRef="გურა"><expan><abbr>გო</abbr><ex>ჳ</ex><abbr>რაჲ<lb n="4" break="no"/>სასა</abbr></expan></name>
        <name nymRef="მირა"><expan><abbr>მ</abbr><ex>ი</ex><abbr>რა</abbr><ex>ჲ</ex><abbr>ს</abbr><ex>ა</ex><abbr>ს</abbr><ex>ა</ex></expan></name>
    </ab>
</div>